Các bạn có biết nhiều đến công dụng thần kỳ cũng như các bức ảnh “before-after” nung ninh của các actives nhưng hiếm khi các bạn đề cập đến hậu quả và các cách quản lý rủi ro khi dùng các actives này :”< Vậy nên hum nay mình bàn về Retinoids là gì? Cách chọn sản phẩm Retinoids và cuối cùng là hậu quả của việc lạm dụng em siêu sao của các chuyên gia da liễu này nhé.
Mình thực sự rất vui khi mọi người dần biết tới và quan tâm nhiều hơn về các hoạt chất trong sản phẩm thay vì chỉ tin những thứ hoa mỹ marketing trên bao bì. Tuy vậy đúng là mọi sự tiến bộ đều có hai mặt nhỉ, Mình đã biết đến không biết bao nhiêu là ca các bạn bị treatment quá đà, bị viêm da tiếp xúc do việc tham lam bào da và lạm dụng hàng loạt các actives trong cùng một routine.
Retinoids là gì?
Phần lớn chúng ta chỉ biết đến Retinoids là nhóm chất đường bôi hoặc uống giúp trị mụn và chống lão hoá. Tuy vậy thực ra Retinoids là nhóm chất có đến hàng ngàn các loại khác nhau (và có cùng nguồn gốc/cấu trúc tương tự như Vitamin A). Mình nghĩ các bạn cũng không biết đến việc sử dụng Tretinoin để điều trị bệnh ung thư máu đâu nhỉ (Acute Promyelocytic Leukaemia)
Thực tế mà nói, những mặt điều trị y khoa khác của Retinoids thì cũng hem cần mọi người biết đến, và cũng chỉ có một loại Retinoids mà thực sự mình muốn khuyên mọi người dùng đại trà và lâu dài – Retinol. Vậy lí do là tại sao ?
Retinol có tác dụng gì?
Nghiên cứu chỉ ra phần lớn các tác dụng có lợi trên da của Retinoic Acid (Tretinoin) đều có khi sử dụng Retinol: dày biểu bì, tăng sinh collagen, tăng sinh tổng hợp protein và glycosaminoglycans, thay đổi biểu hiện gene, chống lão hoá, trị mụn, điều tiết bã nhờn etc
Tuy vậy, Tretinoin có những thứ cần được cân nhắc giữa lợi ích và rủi ro (benefits against risks): dễ kích ứng hơn, da cứ lên xuống không biết chừng (có thể đẹp rạng rỡ lúc này nhưng nhanh chóng xấu đi), ngoài ra thì do sự bán tràn lan và không có chuyên gia tư vấn nên còn có thể dẫn đến sự rối loạn sắc tố da (thâm, tàn nhang, nám) hay tệ hơn là gây viêm da tiếp xúc retinoid (Retinoid Dermatitis)
Túm lại là, mình sẽ luôn khuyên mọi người sử dụng Retinol cho phần lớn các vấn đề về da (mụn, thâm, sạm, lão hoá, etc) do tác dụng tuy sẽ chậm hơn Tretinoin nhưng bù lại da khá ổn định, hạn chế trục trặc và gần như đảm bảo được tất cả lợi ích của Tretinoin.
Ngoài ra ở phần tiếp theo khi mình nói về biến chứng khi sử dụng các phái sinh Retinoids thì các bạn có thể hiểu thêm tại sao Tretinoin hem nên được bán và sử dụng tràn lan như hiện nay :”<
Xem thêm: Review Retinol và các sản phẩm Retinol mình từng sử dụng
Cơ chế và tác dụng phụ của Retinoids
Cơ chế của Retinoids
(Phần này hơi chuyên môn nên nếu các bạn không cảm thấy muốn đọc thêm thì cứ lướt qua đến phần tiếp theo)
Hiện nay các nghiên cứu vẫn chưa dám khẳng định cơ chế chính xác, tuy nhiên có một hypothesis được support nhiều nhất đó chính là dựa vào Retinoic Acid Binding Protein (CRABP) có trong tế bào chất và dựa vào thụ thể Nuclear Retinoic Acid (RAR and RXR) ở nhân tế bào.
Khi Tretinoin kích hoạt các thụ thể trên thì các thụ thể trên sẽ bám vào DNA và điều hoà hoạt động của gene đáp ứng retinoic acid (retinoid-responsive gene). Ngoài ra còn có nghiên cứu mà Retinoic Acid có thể bám vào thụ thể G-Protein ở thành tế bào để kích hoạt 2nd messenger cùng nhằm một mục đích là điều hoà gene ở nhân tế bào.
Chính việc kích hoạt và thay đổi hoạt động của gene mà Retinoids có thể kiểm soát hoạt động tế bào, giúp tăng sinh, làm dày biểu bì, tăng sinh collagen, tăng tổng hợp glycosaminoglycans, tăng sinh mạch máu, etc túm lại về cơ chế mình nói thế thui, nói thêm thì chắc phải cả luận văn huhu khó lớm.
Tác dụng phụ của Retinoids là gì?
Về cơ bản trên các nghiên cứu thì tác dụng phụ phổ biến thường gặp của Retinoids dạng bôi đó chính là đỏ da, ngứa, bong mảng, phù nề, và nặng nề nhất đó chính là viêm da tiếp xúc (Retinoid Dermatitis).
Nghiên cứu về cơ chế bệnh sinh chính của các tác dụng phụ là chưa nhiều, nhưng nghiên cứu mình thấy khả quan nhất đó là chính là tác động của Retinoids lên thụ thể TRPV1.
– Nghiên cứu cho thấy Retinoids sẽ kích hoạt thụ thể đau Noci Receptor thông qua TRPV1 => gây ra cảm giác đau thần kinh, rát
– Retinoids đồng thời kích thích việc tiết Calcitonin gene-related peptide (CGRP), một loại peptide được biết đến nhiều nhất với tác động lên thành mạch gây tăng thấm xuyên mạch và viêm => gây phù nề, đỏ ửng và viêm các khu vực trên da
– Retinoids cũng đồng thời gây ra hiệu ứng viêm nhạy cảm với nhiệt độ và cơn đau => da cảm thấy nóng, nhạy cảm với nhiệt và chịu đau kém
Viêm da dị ứng do Retinoids là gì?
Phần này các anh/chị bán Tretinoin 0.1% vào mà đọc kỹ nè
Viêm da Retinoids (Retinoid Dermatitis – RD) là một dạng viêm da tiếp xúc gây ra do việc lạm dụng quá đà Retinoids. Về căn bản biểu hiện của RD khá giống với các loại viêm da tiếp xúc hóa chất nói chung như đau, rát, ngứa, đỏ da, sạm da, nổi mụn li ti không nhân, da khô và bong tróc, trường hợp nặng có thể có biểu hiện phù nề.
Cơ chế của RD hiện nay chưa được khẳng định, có thể do việc kích hoạt TRPV1, hoặc có thể cộng hưởng từ việc Retinoids đẩy nhanh tốc độ thay tế bào, bong da chết nhưng các tế bào mới chưa kịp đi lên bề mặt da gây nên việc suy yếu hàng rào bảo vệ da thời gian đầu.
Điểm đặc biệt của RD đó chính là khung thời gian giữa việc bôi và thời gian kích ứng. Đối với các kích ứng thông thường thì sau khi bôi ngay lập tức hay chỉ 3-5 ngày sẽ thấy biểu hiện kích ứng. Tuy vậy với RD thì thời gian này có thể chậm hơn, có thể là vài ngày, vài tuần hoặc thậm chí cả vài tháng.
Cách vượt qua RD thì cũng sẽ tương tự như cách mình có viết ở bài viết về kích ứng da của mình (ngưng Retinoids, tối giản hoặc ngừng skincare 3-5 ngày, bôi hydrocortisone không quá 3 ngày,…)
Xem thêm: Cách điều trị khi bị bệnh viêm da dị ứng
Tổng kết
Ngắn gọn: Mong các bạn hãy cố gắng hiểu rõ thêm các bạn đang bôi gì lên da, đừng tham cố tham để mà bôi lấy mọi treatments có trên đời lên da. À mình không hề ghét bỏ gì Tretinoin nhé, mình rất thích nó.
Nhưng nó phải được sử dụng đúng cách và được kê cũng như theo dõi bởi chuyên gia, còn mà cứ xài tràn lan thì thui chán lớm.
P/S: bạn nào quá mẫn cảm Retinoids thì nghiên cứu thử các em RAMBAs xem, nghiên cứu cho thấy trị mụn và các tác dụng cũng kha khá so với các Retinoids í :”>
Xong bài này rồi, nhiều thông tin quá luôn :)) Mong là chị em có thể hiểu được đúng khái niệm Retinoids là gì để từ đó lựa chọn được đúng sản phẩm phù hợp nhất với mình. Không phải cứ nặng đô là ngon ăn đâu nhé. Bung bét mặt thì lúc đó lại mất công phục hồi lại da thì khổ lắm luôn.
Mình có để link mua các sản phẩm mình dùng khá hiệu quả ở bên dưới nhé. Có gì lăn tăn thì cứ còm men ở dưới cho mình biết nhé hoặc vào Beauty2review – Beauty Tips & Routine xàm xí 24/7 với mừn.
Xem thêm: List 50+ shop mỹ phẩm uy tín trên Shopee – Beauty2Review yêu thích của mình
Cre: Tâm Anh Cao
